Η αξιολόγηση και ειδικότερα η βαθμολόγηση των μαθητών είναι μία διαδικασία, που συχνά γεννά άγχος τόσο σε εκπαιδευτικούς όσο και σε μαθητές. Υπάρχει μία άποψη, και μία τάση θα λέγαμε εδώ και χρόνια στον χώρο της εκπαίδευσης, που καταλήγει στο συμπέρασμα πως οι βαθμοί, κάθε άλλο παρά απαραίτητοι είναι στα πλαίσια της εκπαιδευτικής διαδικασίας. Καθώς οι βαθμοι, βλάπτουν σοβαρά την μάθηση!
Συγκεκριμένα, την θέση αυτή υποστηρίζει ο Alfie Kohn. Διάσημος αμερικάνος συγγραφέας με διεπιστημονικές σπουδές γύρω από τις κοινωνικές επιστήμες και ερευνητικά ενδιαφέροντα που εστιάζουν κυρίως σε θέματα εκπαίδευσης, ανθρώπινης συμπεριφοράς και σχέσης γονιού-παιδιού. Εκτός από τα 14 βιβλία που έχει στο ενεργητικό του, και δυστυχώς κανένα μεταφρασμένο στα ελληνικά, αυτό που κάνει τον Alfie Kohn διάσημο και να τυγχάνει ιδιαίτερης αποδοχής από το κοινό, είναι οι διαλέξεις που δίνει σε πανεπιστήμια, ιδιαίτερα σε παιδαγωγικές σχολές, ομάδες γονέων αλλά και σε διάφορες εταιρείες, με στόχο την ανάπτυξη του ανθρώπινου δυναμικού.
Ειδικότερα για την εκπαίδευση και τις απόψεις του Alfie Kohn , δεν είναι λίγοι αυτοί , που αντιμάχονται πολλές από τις απόψεις του, καθώς ο ίδιος είναι πολέμιος της παραδοσιακής παιδαγωγικής και των πρακτικών της, προκαλώντας συχνά αντιδράσεις καθώς ταράσσει τα νερά στους κόλπους της εκπαίδευσης, και ειδικότερα της αμερικάνικης, ένα σύστημα εκπαίδευσης που καλλιεργεί έντονα τον ανταγωνισμό και την βαθμοθηρία.
Σύμφωνα με τον Alfie Khon, οι μαθητές δεν πρέπει να βαθμολογούνται. Και αυτό γιατί σχετικές έρευνες κατέληξαν σε τρία βασικά συμπεράσματα:
- Οι μαθητές χάνουν το ενδιαφέρον τους για οτιδήποτε μαθαίνουν αν πρόκειται να βαθμολογηθούν σε αυτό. Διαβάζουν για να πετύχουν μια καλή βαθμολογία και όχι για να μάθουν.
- Θα κοπιάσουν όσο απαιτείται, προκειμένου να πετύχουν έναν καλό βαθμό, διαλέγοντας τον εύκολο δρόμο και αποφεύγοντας ένα δυσκολότερο ενδεχομένως πρότζεκτ που πιθανότατα θα τους προσφέρει περισσότερα σε επίπεδο καλλιέργειας γνώσης και δεξιοτήτων.
- Αδιαφορούν για οτιδήποτε δεν συμπεριλαμβάνεται στην ύλη που πρόκειται να εξεταστούν.
Για όλους αυτούς τους λόγους λοιπόν, σύμφωνα με τον Alfie Kohn, τα καλύτερα σχολεία είναι αυτά που δεν βαθμολογούν τους μαθητές τους, ενώ οι καλύτεροι εκπαιδευτικοί είναι αυτοί που βάζουν τα δυνατά τους προκειμένου οι μαθητές τους να ξεχνούν τους βαθμούς.
Οι βαθμοί δεν είναι ένα μέσο που σαν στόχο έχει να αξιολογήσει ή να παρουσιάσει τα αποτελέσματα της διδακτικής διαδικασίας, είναι ένας τρόπος προκειμένου οι μαθητές να αναγκαστούν να συμμορφωθούν με τις απαιτήσεις της διδασκαλίας, καθώς συχνά, «κακοί» εκπαιδευτικοί χρησιμοποιούν τους βαθμούς ως πρακτική πίεσης και εξαναγκασμού.
Δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις ατόμων που αναφέρουν πως κατά την διάρκεια της μαθητικής τους πορείας, το μόνο που τους ενδιέφερε ήταν να πετύχουν καλούς βαθμούς, μην έχοντας πολλές φορές τον παραμικρό ενδοιασμό να αντιγράψουν, διαπιστώνοντας πως αυτό δεν τους βοήθησε να αναπτυχθούν στο βαθμό που θα ήθελαν. Αντίθετα, μαθητές που προέρχονται από σχολικά περιβάλλοντα που αδιαφορούσαν για την βαθμολογία ή που δεν βαθμολογούσαν καθόλου, απέκτησαν μεγαλύτερο ενδιαφέρον για μάθηση και ανέπτυξαν περισσότερες δεξιότητες, προκειμένου να πετύχουν στην μετέπειτα επαγγελματική τους σταδιοδρομία.
Οι βαθμοί και οι συνέπειες που ακολουθούν το «κυνήγι» τους, φέρουν σαν αποτέλεσμα οι μαθητές να εγκαταλείπουν τα ενδιαφέροντά τους, να μην αναπτύσσουν δεξιότητες έρευνας, να μην ανακαλύπτουν ή βρίσκουν λύσεις σε προβλήματα, να μην ενδιαφέρονται ουσιαστικά για την μάθηση, να μην αντλούν κανένα είδος ικανοποίησης ή χαρά από το σχολείο. Ο βαθμοί γίνονται αυτοσκοπός και επισκιάζουν ουσιαστικά τον σκοπό της εκπαίδευσης που είναι η μάθηση.
Οι βαθμοί βλάπτουν λοιπόν σοβαρά την εκπαίδευση, και μία πρακτική τόσο ισχυρά παγιωμένη στους κόλπους των περισσότερων εκπαιδευτικών συστημάτων εκπαίδευσης, τίθεται υπό αμφισβήτηση και θεωρείται ανώφελη!